İşçi Sağlığında Beslenmenin Önemi

Sizlerle birlikte olmaktan, bilgilerimi sizlerle paylaşmaktan mutluluk duymaktayım. Bu yazımda sizlere işçi sağlığında beslenmenin öneminden bahsedeceğim..

‘İşçinin verimliliğinin artmasındaki faktörlerin başında yeterli ve dengeli beslenme gelir.’

Beslenme, işçinin çalışma kapasitesini ve üretim hızını etkiler. Bu yüzden de işçinin günlük enerji ihtiyacını tam olarak karşılayamadığı durumlarda, yeterli enerjinin alınamamasından kaynaklı halsizlik, yorgunluk ve bitkinlik gibi belirtiler görülmektedir. Tüm bunlarda iş veriminin düşmesine, hastalıklara direncin azalmasına, iş kazalarına ve meslek hastalıklarının oluşmasına neden olmaktadır.

Bireyin çalışma öncesi beslenmesi; saf şeker ve nişasta ağırlıklı bir beslenmesi uyku haline yol açar, kan şekerinin hızlı yükselip, kısa sürede düşmesine neden olarak hipoglisemi yani kanda olağandan daha az şeker bulunması riskini artırır. Kan şekerinin düşmesiyle birlikte beyin fonksiyonlarında, dikkat ve algılamada sorunlar ortaya çıkmaktadır. Tüm bunlarda bireyin çalışma performansında düşmelere neden olmaktadır. Yapılan çalışmalarda isçilerin başta enerji, protein olmak üzere bazı mineral ve vitaminlerden yetersiz ve dengesiz beslendikleri bulunmuştur.

İşçinin enerji gereksinmesi yaşına ve çalışma durumuna göre değişir. Yapılan işler/ meslekler aktivite şiddetine göre kategorilendirilmiştir.

• Hafif aktiviteli işler/meslekler: Büro işleri, avukat, doktor, muhasebeci, öğretmen, mimar, kullanılarak yapılan ev işleri.
• Orta aktiviteli işler/meslekler: Hafif sanayi işleri, terzilik, elektrik, tekstil, gıda, montaj işleri, marangozluk, mobilya endüstrisi, kanal işçiliği, matbaa işçileri, gemicilik, fırıncılık, alet kullanılmadan yapılan ev işleri, öğrencilik, tütün işçileri, tezgahtarlık.
• Orta-ağır arası aktiviteli işler/meslekler: Tarım işçilerinin bir bölümü, düz işçiler, sıva işleri, yük taşımak, balya istiflemek, çiftçilik, lastik ve kauçuk işçileri, deri sanayi, kimya ve elektrik endüstrisi, orman işçileri, maden ocağı işçileri, demir-çelik işçileri.
• Ağır aktiviteli işler/meslekler: Tomruk işleri, madencilik, ormancılık, demir-çelik sanayi, yol ve inşaat işçileri, yüksek ısılı fırın işçileri, ağır yük taşıyıcıları, ağaç kesme işleri, demir işçileri, tarım işçilerinin bir bölümü.

Böylelikle işçilerin enerji gereksinimleri aktivite düzeylerine göre hesaplanmaktadır. İşçilerin enerji gereksinimlerini, fiziksel aktiviteleri yanı sıra; işyeri ortamın sıcaklığı da etkiler. Örneğin çalışılan ortamın sıcaklığı 10- 14 derecenin altına her 10 derece indiğinde, enerji gereksinimi % 5- 10; ortamın sıcaklığı 30 derecenin üzerine her 1 derece yükseldiğinde, enerji gereksinimi % 5 artmaktadır. 

İşçilerin beslenmesinde de artan enerji gereksinimine paralel olarak protein gereksinmesi de artar. Günlük alınması gereken enerjinin % 12- 15 kadarı proteinden gelmelidir. Diyetin protein miktarı ve kalitesi özellikle büyümekte olan genç isçilerde artırılması gerekmektedir. Toksin materyallere maruz kalan yerlerde çalışan işçilere her gün süt ya da yoğurt yedirilmesi gerekmektedir.

Çalışma öncesi fazla miktarda yemek yenmesi ve özellikle alınan enerjinin çoğunlukla karbonhidrattan karşılanması da çalışma performansı ve sağlık yönünden istenmeyen bir durumdur. Sağlıklı olabilmek ve çalışma iş performansı açısından diyetteki karbonhidrat türü ve miktarı önemlidir. Çalışma öncesi yüksek karbonhidrat içerikli besinlerin (ekmek, hamur işleri, tatlılar, şeker vb.) ve yemeğin fazla tüketilmesi Yorgunluk, dikkat dağınıklığı ve uyku haline neden olmaktadır.

İşçilerde; ağır fiziksel aktivite, çok sıcak ortamlarda çalışma sonucu vücudun artan sıvı gereksinimi dikkate alınmalı ve susama duygusu beklenmeksizin başta temiz ve güvenilir içme suyu olmak üzere sıvı tüketiminin sağlanmasına çalışılmalıdır.

Çok soğuk ortamda çalışan işçiler sıcak içecekler, çorbalar sıklıkla tüketmelidirler. 

Güneş altında uzun süre çalışanlara veya röntgen ışınlarına maruz kalanlar ise havuç, kıvırcık, marul, roka, domates, kayısı, portakal vb. sebze ve meyvelerden zengin bir beslenme programı izlemelidirler.